Chronometr

Co to jest chronometr?

Słowo chronometr sięga początków XVIII wieku, kiedy angielski zegarmistrz Jeremy Thacker skonstruował zegar z uszczelnieniem próżniowym. Taki zabieg spowodował, że dzięki wyeliminowaniu oporu powietrza, był on niezwykle dokładny. Konstruktor zdecydował, że jego dzieło otrzyma nazwę chronometr– kilka dekad później została ona wykorzystana do opisywania zegarów morskich, udoskonalonych przez Johna Harrisona, zawieszonych w żyroskopowych pudełkach, które pomagały statkom określać długość geograficzną i przemierzać oceany. Może się wydawać, że nie jest to wielka sprawa, ale stworzenie zegara w XVIII wieku zdolnego do precyzyjnego wskazywania czasu na statku, który nieustannie się kołysze i jest narażony na zmienne temperatury i wilgotność, nie było łatwym zadaniem. Dokładność miała zasadnicze znaczenie z tego prostego powodu, że na każde 15 stopni przemieszczania się statku na wschód czas lokalny przesuwa się o godzinę do przodu, a na każde 15 stopni na zachód, czas cofa się o godzinę.

Obecnie, jeśli dany czasomierz określany jest jako chronometr, świadczy o to tym, że w okresie 15 dni jego mechanizm, spełniający jednocześnie normę ISO 3159, został poddany intensywnym testom, które przeszedł pozytywnie i uzyskał oficjalny certyfikat od, założonego w 1973 roku, instytutu badawczego COSC (Contrôle Officiel Suisse des Chronomètres). Badanie czasomierza polega m.in. na umieszczeniu mechanizmu mechanicznego w pięciu różnych orientacjach i trzech różnych temperaturach, aby zmierzyć jego precyzję w zmiennych warunkach. Finalny rezultat testów dotyczących dokładności pomiaru czasu dla zegarków mechanicznych określany jest jako -4 do +6 sekund w skali dziennej (oczywiście, czasomierze z mechanizmami kwarcowymi zasilane baterią również posiadają odrębne, ściśle określone normy i są testowane w okresie 11 dni). Podobnie jak w przypadku większości produktów w szwajcarskim przemyśle zegarmistrzowskim, oznaczenie „chronometr” jest bezwzględnie strzeżone. Tylko 3 procent zegarków wyprodukowanych w Szwajcarii przechodzi proces certyfikacji COSC, otrzymując wygrawerowany numer na mechanizmie i numer certyfikatu. Należy jednak podkreślić, ze niektóre marki równie precyzyjnych zegarków nie są poddawane tym testom.

Zegarki z Chronometrem

Chronometr, często niesłusznie mylony z chronografem, to prestiżowe określenie stosowane względem zegarków mechanicznych, które cechują się podwyższoną precyzją chodu. Modele oznaczony tym terminem muszą przejść szereg trwających 15 dni testów odpornościowych na zmiany pozycji i temperatury, aby uzyskać certyfikat wydawany przez niezależnie laboratorium badawcze Contrôle Officiel Suisse des Chronomètres (w skrócie nazywane C.O.S.C.).

Jeśli chodzi o zmiany pozycji i temperatury, zachodzą one następująco: Pierwszych 10 dni to testy w temperaturze pokojowej, ostatnie 5 dni to silne zmiany temperatur. Warto zaznaczyć, że każdego dnia muszą być również spełnione określone warunki m.in. co do wilgotności powietrza, a po każdej dobie zegarek jest sprawdzany i odpowiednio nastawiany.

Odchylenia czasowe w zegarkach z certyfikatem chronometru

Odchylenia jakie może odnotować chronometr nie mogą wynosić więcej niż -4/+6 sekund na dobę, co w skali roku daje fantastyczny jak na zegarek mechaniczny wynik -24/+36 minut. Certyfikat ten jest oznaką prestiżu i niezawodności, przez co sprawia, że koneserzy sztuki zegarmistrzowskiej chętniej sięgają po modelu tego typu niż po “zwykłe” automaty czy czasomierze z ręcznym naciągiem.

Choć wydawać by się mogło, że określenie chronometr dotyczy jedynie zegarków mechanicznych, w rzeczywistości ma bardzo długą historię (sięgającą XVII wieku) i łączy się z zegarami stosowanymi w nawigacji, na statkach.

Co więcej, wraz z rozwojem technologii i otwarciem nowych ścieżek również w zegarmistrzostwie zdarza się, że także modele cyfrowe uzyskują prestiżowe miano chronometru. Jest to swoiste przełamanie stereotypów i dowód na to, że gdy w grę wchodzi technika, wszystko jest możliwe.

Kilka słów o instytucie badawczym COSC

Instytut badawczy COSC jest podzielony na trzy oddzielne laboratoria, które zatrudniają 60 pełnoetatowych pracowników i 70 pracowników pomocniczych. Znajdują się one w Biel/Bienne, Saint-Imier i Le Locle. Instytut musi działać siedem dni w tygodniu przez 350 dni w roku, aby realizować wytyczne dotyczące testów. Na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci liczba certyfikowanych zegarków znacznie wzrosła- oznaczenie „chronometr” uzyskuje rokrocznie ponad 1,6 miliona czasomierzy.

Czy wszystkie marki zegarków mogą być poddawane testom COSC?

Do badań mogą zgłaszać się jedynie producenci zegarków, które posiadają certyfikat „Swiss Made”. Co to oznacza? W często poddawanych dyskusji wytycznych określa się, że mechanizm czasomierza winien być szwajcarski i wyprodukowany w tymże kraju, tam również przeprowadzane są końcowe testy, a co najmniej 60% kosztów produkcji jest generowanych w właśnie Szwajcarii. Głównym powodem wykluczenia innych krajów jest to, że skoro instytut badawczy COSC działa jako organizacja non-profit, pomaga zapewnić prestiż oraz rangę zarówno certyfikacji, jak i całej szwajcarskiej branży zegarków. Zatem, czasomierze wyprodukowane w Niemczech i Japonii poddawane są własnym testom kwalifikacyjnym, które mają opracowane równie rygorystyczne wytyczne.

Jakie marki zegarków otrzymują certyfikat COSC?

Zgodnie z pełnymi danymi opublikowanymi w raporcie przez COSC w 2015 roku, jaki jest dostępny ze względu na prośby marek o ochronę ich poufności, trzy firmy otrzymały najwięcej certyfikatów. Spośród nich należy wymienić:

• Rolex z 795,716 chronometrami,
• Omegę z 511 861 zegarkami,
• Breitling z liczbą 147 917 chronometrów (28 499 z nich to modele kwarcowe).

Oczywiście, na liście nie mogło zabraknąć marek z grupy Swatch, czyli Tissot (96 563) i Mido (49 962). Kolejną dziesiątkę uzupełniają chronometry firmy Tudor (23 003), Chopard (16 107), Zenith (6 824), Panerai (6 262) i Bremont (5 860). Następnie, pojawiają się takie marki jak Ball Watch Co. (5,031), Carl F. Bucherer (4577), Titoni (4146), Christopher Ward (3 362) i Ulysse Nardin (2561). Niestety, z uwagi na zasadę poufności, nie ma możliwości zaktualizowania tych danych i sprawdzenia, jak dokładnie zmieniła się w ostatnich latach liczba produkowanych chronometrów z certyfikatami COSC.

Jaka jest różnica pomiędzy oznaczeniami „Chonometer”, „Superlative Chronometer” i „Certified Chronometer”?

Określenie „Superlative Chronometer” jest znakiem towarowym firmy Rolex. Dodanie słowa „Superlative” przed oficjalnym oznaczeniem chronometru jest jedynie marketingowym akcentem marki, w celu nadania bardziej wyróżniającego się brzmienia statusowi zegarka. Wszystkie czasomierze, które zyskały przywilej noszenia oficjalnego szwajcarskiego oznaczenia „Chronometer”, są objęte tym samym certyfikatem COSC (nie ma on różnych stopni ani poziomów). Podobnie jest z oznaczeniem „Certified Chronometer”- należy je traktować tak samo.