Spośród wielu zegarków dostępnych na rynku, ze względu na rodzaj mechanizmu, można wyróżnić takie, które wymagają ręcznego nakręcenia oraz takie, w których do ich działania wykorzystywane są drgania kwarcu. Wiele osób mających niewielką wiedzę na temat działania wspomnianych mechanizmów zadaje sobie pytanie, czy zegarek automatyczny można nakręcić?
Zegarek automatyczny – nakręcanie
Obecnie, w branży zegarmistrzowskiej możemy wyróżnić trzy technologie napędzające urządzenia wskazujące czas. Są to: zegarki kwarcowe, mechaniczne, a także automatyczne. Te ostatnie są najbardziej zaawansowane pod względem technicznym. Nie oznacza to jednak, że są totalnie bezobsługowe. Ten przymiot możemy przypisać z pewnością mechanizmom kwarcowym, które wyposażone w baterię nie wymagają ingerencji użytkownika. W dwóch pozostałych, za poprawne działanie odpowiada sprężyna. W zegarku mechanicznym (klasycznym), owa sprężyna naciągana jest ręcznie przy pomocy tak zwanej koronki. Powinniśmy to robić w miarę regularnie i delikatnie. Miejmy bowiem na uwadze fakt, że ten właśnie element łączy wnętrze zegarka ze światem zewnętrznym. Jest to zatem kluczowa część, która jeśli zostanie uszkodzona, spowoduje, że czasomierz może być bezużyteczny, a jego naprawa albo bardzo kosztowna, albo bardzo uciążliwa. Możliwe, że właśnie dlatego wspomniane urządzenia nazywa się również manualnymi. Jak nakręcić zegarek mechaniczny? Odpowiedź jest prosta. Sprawdźmy jednak najpierw jak odróżnić od siebie poszczególne typy czasomierzy i według jakich schematów działają ich mechanizmy. To zdecydowanie ułatwi sprawę.
Nakręcenie zegarka automatycznego – czy to możliwe?
Nieco inaczej wygląda kwestia nakręcania zegarka automatycznego. Zanim jednak spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, jak działają zegarki automatyczne i jak można je nakręcić, powinniśmy zapoznać się z pewnymi zasadami, które pozwolą nam zidentyfikować i określić, z jakim rodzajem czasomierza mamy do czynienia. Jak zostało wspomniane, niezależnie od ceny, marki czy mechanizmu, są to urządzenia bardzo delikatne. Jeśli obserwując pracę zegarka zauważymy, że wskazówki poruszają się jednostajnym ruchem, a po jego przystawieniu do ucha usłyszymy więcej szumu niż charakterystyczne “cykanie”, to możemy być właściwie pewni, że w dłoni dzierżymy zegarek z mechanizmem automatycznym. W przypadku, gdy wskazówka sekundowa przesuwa się równo- sekunda po sekundzie- wydając przy tym odgłos wspomnianego “cyknięcia”, możemy być przekonani o tym, że w czasomierzu drzemie mechanizm kwarcowy. Jeśli więc wskazywać konkretne kryteria różnicujące, to należy zwrócić uwagę na płynność pracy i jej głośność.
Mechanizm działania zegarków automatycznych
Jeśli już wiemy jak zidentyfikować zegarek automatyczny, jesteśmy w stanie podjąć próbę odpowiedzi na pytanie: czy zegarek automatyczny można nakręcić? Po pierwsze, mimo zawartego w nazwie automatyzmu, należy stwierdzić, że nadal jest to czasomierz mechaniczny, zatem napędzany jest za pośrednictwem sprężyny. Stąd odpowiedź wydaje się już znana- tak, zegarek automatyczny możemy nakręcić. Sprawa jednak nie jest tak prosta jak w przypadku klasycznych rozwiązań. W opisywanych urządzeniach, mechanizm został tak stworzony, że występuje w nim specjalny rotor. Element ten w zestawieniu z systemem odpowiednich kół zębatych odpowiada za zebranie energii kinetycznej, która wywołana jest przez ruch ręki użytkownika. Kolejno, rotor przekazuje wspomnianą energię na sprężynę. Dzięki takiemu schematowi działania, zegarek nakręca się w czasie jego użytkowania i eliminuje konieczność codziennego powtarzania tej czynności. To jednak nie koniec. Energia kinetyczna, skumulowana w sprężynie, jest przekazywana na koła zębate i inne, liczne mechanizmy, wprawiając wskazówki w ruch. Ostatni element funkcjonowania czasomierza jest również charakterystyczny dla zegarków mechanicznych. Jak można uznać, sprawa nie jest prosta, a budowa czasomierzy automatycznych wyjątkowo skomplikowana. Nie jest zatem trafnym stwierdzenie, że zegarki automatyczne są łatwe do nakręcenia. Poprawność tej czynności wymaga konglomeratu składowych: inżynierii zegarmistrzów, finezji użytkownika i zdobyczy nauki, jaką jest fizyka.
Hack- sekundy
Z upływem czasu, pojawiają się jednak coraz bardziej skomplikowane i rozbudowane mechanizmy. Z jednej strony, ułatwiają one nasze życie, wprowadzając w nie nowe opcje i możliwości wykorzystania zegarka, z drugiej, natomiast, coraz bardziej rozwinięty mechanizm nakręcania. Za przykład mogą służyć czasomierze wyposażone w funkcje “hack- sekundy”. Polega ona na możliwości zatrzymania wskazówki sekundowej na cały czas czynności, jaką jest ustawienie godziny. W ten sposób, możliwe jest precyzyjne nakręcenie zegarka z dokładnością co do sekundy. Wielu użytkowników właśnie we wspomnianej opcji dopatruje się chwili, w której zegarek automatyczny zatrzymuje się. Wprawdzie, jest to funkcja relatywnie nowa, jednak implementowana do coraz większej ilości współczesnych zegarków.
Jak nakręcić zegarek automatyczny?
Jeśli uzyskaliśmy już odpowiedź na kluczowe pytanie, należy wskazać krok po kroku, jak nakręcić zegarek automatyczny. Czy jesteśmy w stanie zrobić to w domowych warunkach, czy może konieczne jest skorzystanie z pomocy profesjonalisty w zakładzie zegarmistrzowskim?
Po pierwsze, warto wiedzieć, że proces nakręcania zegarka automatycznego powinien odbywać się przy reżimie pewnej rutyny. Oznacza to, że należy dokonywać tego zawsze o konkretnej godzinie, np. 12, 17, 22-giej itp. Każdy użytkownik powinien zatem zagospodarować nieco swojego czasu w dogodnej porze dnia tak, by nie kolidowało to z innymi czynnościami. Wskazane jest skupienie i precyzja. Kolejno, należy uzbroić się w maksymalną dawkę delikatności i cierpliwości. Pamiętajmy, że zegarki automatyczne (i wszystkie inne) to bardzo rozbudowane mechanizmy, o delikatnej strukturze, zamknięte w wyjątkowo małym opakowaniu. Jeśli napotkamy na opór, powinniśmy przerwać ruch koronki. Użycie siły nie jest wskazane. Czynność możemy spróbować powtórzyć kolejny raz, a jeśli trudności pojawią się ponownie, warto wówczas skorzystać z pomocy zegarmistrza. Jeśli jednak wszystko pójdzie zgodnie z planem, możemy rozpocząć proces nakręcania. Nie należy jednak robić tego do oporu, ponieważ istnieje możliwość uszkodzenia mechanizmu. Właśnie dlatego, w żmudnym procesie, konieczny jest spokój. Pomoże on w wyczuciu, kiedy sprężyna zacznie stawiać opór. Jest to jednoznaczny znak, że nasz zegarek został nakręcony prawidłowo.
Każdy schemat, również ten opisany powyżej, odznacza się pewnymi sztampowymi zasadami, których przestrzeganie jest kluczem do sukcesu. Wspomniany został już umiar w stosowaniu siły. Kolejne zalecenie to niemożność nakręcania zegarka do tyłu. Jak to rozumieć? Poruszając koronką, powinniśmy kręcić nią jedynie w takim kierunku, który wywoła ruch wskazówek zgodny z naturalnym wskazaniem zegarka. Jeśli zatem rozpoczynając opisaną czynność, czasomierz ustawiono na godzinę 01:15, a oczekiwane położenie to 12:05, konieczne będzie wykonanie takiego ruchu, który spowoduje przemieszczenie się wskazówek przez cały obrys tarczy aż do założonej pozycji. Nie jest możliwe uproszczenie drogi poprzez cofanie elementów. Wiele obecnie sprzedawanych urządzeń wyposażonych jest w blokadę, która albo umożliwi ruch koronki jedynie w jedną stronę, stawiając opór w drugą, albo wprawdzie da możliwość ruchu pokrętła w obu kierunkach, jednak tylko jedna strona wywoła oczekiwany ruch wskazówek. Dlaczego jest to tak ważne? Nadmierne przekręcanie w niepoprawnym kierunku może spowodować uszkodzenie mechanizmu. Inna zasada wskazuje na to, by samodzielnie nie dokonywać naprawy naszego zegarka. Nawet jeśli czynność wydaje się być pozornie prosta, wymaga ona “zegarmistrzowskiej precyzji”. Oczywiście, nie powinniśmy również narażać czasomierza na nadmierne upadki, wstrząsy, zalania, gwałtowne zmiany ciśnienia i inne, liczne czynniki zewnętrzne. Miejmy także na względzie to, że wodoszczelność zegarka ma swój limit. Zwróćmy również szczególną uwagę na te urządzenia, które nie były używane przez nas przez dłuższy czas, zwłaszcza gdy umieszczona w nim bateria nie działa. Substancja smarująca, która w niewielkiej ilości pokrywa wszystkie elementy mechanizmu, może ulec w takich okolicznościach degradacji i zostać pozbawiona oczekiwanych właściwości. Próba nakręcania czasomierza może wówczas skończyć się awarią. Jeśli więc dojdzie do takiej sytuacji, oddajmy urządzenie do specjalisty. Poza tym, zarówno w przypadku jeśli używamy zegarka w codziennej rutynie, jak i wówczas, gdy towarzyszy nam od święta, nakręcajmy go tak samo.
Najczęściej czytane teksty ZegarkiCentrum.pl:
Tourbillon
Zakręcana koronka w zegarku do czego służy?
Jak przechowywać zegarki?